Κυριακή 7 Ιουλίου 2013

Μικρή γεύση από την ιστορία του αχλαδιού

H αχλαδιά, όπως όλα τα δέντρα του γένους  Pyrus «κατάγονται»  από τη Μέση Ανατολή και  από τις  υπό- αλπικές περιοχές του Κασμίρ. Βρίσκουμε ακόμη  άγρια ​​είδη στην Κεντρική Ασία και την Άπω Ανατολή. Τα φρούτα  αυτών των  «άγριων» ποικιλιών, είναι μικρά και λίγα, και  είναι τροφή για τα πτηνά.
Αναφέρεται,  ότι οι αγρότες άρχισαν να εξημερώνουν το αχλάδι  7000 χρόνια πριν, κατά πάσα πιθανότητα παράλληλα με το μήλο.  Το όνομα ενός  κινέζου του  Li Feng, που έζησε 5000  χρόνια πριν από την εποχή μας, έχει συνδεθεί με  τα αχλάδια  αφού,  εγκατέλειψε  τα διπλωματικά αξιώματά  του,  για να αφοσιωθεί ,  στα  μοσχεύματα  αχλαδιών , μηλιών ροδακινιών, αμυγδαλιών και  λωτών.  Καλλιέργησε αυτά  τα δέντρα και από διασταυρώσεις δημιούργησε διάφορες ποικιλίες. Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα,  το αχλάδι εμφανίζεται σε πήλινους πίνακες  των Σουμερίων , μαζί με  θυμάρι και  σύκα. Οι αρχαίοι Έλληνες πρέπει να το εκτιμούσαν πολύ. Ο Όμηρος αναφέρει ότι « είναι δώρο των θεών»



Η διάδοσή του στην υπόλοιπη Ευρώπη, θα πρέπει να αποδοθεί στους Ρωμαίους. Ασχολήθηκαν πολύ με το δέντρο της αχλαδιάς, έκαναν πολλές βελτιώσεις  στον αγρό και δημιούργησαν περίπου πενήντα ποικιλίες. Σήμερα θα βρούμε πάνω από 15000 ποικιλίες σε όλο τον κόσμο. Όλες προέρχονται από δυο βασικούς ποικιλίες  : Από την  ονομαζόμενη Ασιατική αχλαδιά (Pyrus sinensis) και από την αποκαλούμενη Ευρωπαϊκή ποικιλία αχλαδιών (Pyrus communis).
Τα αχλάδια εμφανίζονται σε πολλά έργα των μεγάλων ζωγράφων της αναγέννησης. Τον 17ο αιώνα η καλλιέργειά του και το εμπόριο διαφόρων ποικιλιών γνώρισαν μεγάλη άνθηση
Από τον  18ου αιώνα,  η αχλαδιά συμβολίζει μαζί με  μια πέρδικα τα χριστουγεννιάτικα  κάλαντα, και το τραγούδι για το  δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων. Οι εξηγήσεις που δίνονται σχετικά με την απεικόνιση της αχλαδιάς με την πέρδικα είναι  πολλές.
Στη Γαλλία, η  παράδοση λέει ότι οι ηγέτες που πήγαιναν για την τελετή της στέψης τους,  στον Καθεδρικό Ναό της Notre-Dame de Reims, έπαιρναν σαν  δώρο ένα αχλάδι και ένα ποτήρι σαμπάνια. Στις αναφορές  συμπεριλαμβάνοντα  συμπεριλαμβάνονται γνωστά ονόματα της ιστορίας,  όπως ο Λουδοβίκος  XV,  ο Λουδοβίκος  XVI και η Μαρία-Λουίζα της Αυστρίας . Τα ίδια δώρα πήρε μετά την στέψη του ο Κάρολος Χ, το 1825, ενώ λέγεται ότι  ο δήμαρχος της Reims του είπε: "Εμείς σας  προσφέρουμε ό, τι καλύτερο: Τα κρασιά μας, τα αχλάδια μας και τις καρδιές μας".
Στη Γαλλία και πάλι, η παράδοση αναφέρει ότι η  ποικιλία του αχλαδιού “bon chretien” (καλός χριστιανός), πήρε το όνομα της από έναν καλό χριστιανό , ασκητή  και  θεραπευτή,  που τα πρόσφερε  στον βασιλιά Λουδοβίκο ΧΙ,  σαν γιατρικό, όταν – όντας βαριά άρρωστος-  τον κάλεσε  , με την ελπίδα ότι αυτός ο άγιος άνθρωπος θα τον γιάτρευε.
Στο πέρασμα των χρόνων  έχουν δοθεί σε πολλές ποικιλίες του αχλαδιού  διάφορα γυναικεία ονόματα όπως : Belle Lucrative, Comtesse d’Angoulème, Duchesse d’Orléans, Joséphine de Malines, Louise-bonne de Jersey, Marie-Louise, Madeleine, Winter Nelis...
Οι πρώτοι ευρωπαίοι  άποικοι του νέου κόσμου,  μετέφεραν  αχλαδιές σε οικισμούς της Ανατολικής Αμερικής. Εκεί αναπτύχτηκαν μεγάλες καλλιέργειες και το εμπόριο των αχλαδιών βοήθησε την ανάπτυξη των  περιοχών αυτών. Οι αχλαδιές έφτασαν και  δυτικά στο Όρεγκον και στην Ουάσιγκτον  γύρω στο 1800. Και εκεί αναπτύχτηκαν μεγάλες καλλιέργειες.  Τα αχλάδα που παράγονται έως σήμερα,  είναι ίδια ή παρόμοια με εκείνα,  που καλλιεργήθηκαν για πρώτη φορά στη Γαλλία και στο Βέλγιο, και τα οποία ήταν περιζήτητα για τη λεπτή γεύση τους, τη βουτυρώδη υφή και μεγάλη διάρκεια ζωής (που διευκόλυνε το εμπόριο)
Στην Κίνα, το λουλούδι της αχλαδιάς είναι το σύμβολο «του εφήμερου της ύπαρξης», επειδή είναι πολύ εύθραυστο  και ευαίσθητο. Στην Δύση το αχλάδι θεωρείται  γυναικείο ερωτικό σύμβολο.
Σχετικά με την προέλευση της λέξης αχλάδι , παραθέτουμε ένα τμήμα από το άρθρο του Νίκου Σαραντάκου. (Ο Νίκος Σαραντάκος έχει πτυχίο Χημικού Μηχανικού από το ΕΜΠ καθώς και Αγγλικής Φιλολογίας. Εργάζεται στο μεταφραστικό τμήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ζει στο Λουξεμβούργο. Είναι επίσης συγγραφέας και αρθρογράφος ενώ διατηρεί και ένα από τα πιο δημοφιλή γλωσσολογικά μπλογκ, το www.sarantakos.wordpress.gr)
«……Το αχλάδι βρίσκεται από την αρχαιότητα στον ελληνικό χώρο –οι αρχαίοι το έλεγαν άπιον, αλλά ήδη από την ελληνιστική εποχή είχε αρχίσει να χρησιμοποιείται το υποκοριστικό του, απίδιον. Τη λέξη απίδι την έχουμε και σήμερα, σαν συνώνυμο του αχλαδιού, αλλά οι περισσότεροι, σήμερα, χρησιμοποιούμε το αχλάδι, αν δεν κάνω λάθος. Ή τουλάχιστον έτσι είναι στην Αθήνα, δεν αποκλείω σε κάποιες περιοχές να το λένε απίδι. Για παράδειγμα, θυμάμαι τον παππού μου, που είχε γεννηθεί στη Μάνη, και ο οποίος δεν έλεγε αχλάδι, αλλά απίδι.
Το αχλάδι προέρχεται από το αρχαίο αχράς, η αχράς της αχράδος δηλαδή, λέξη που αρχικά φαίνεται ότι σήμαινε την άγρια παραλλαγή, το αγριάπιδο. Μάλιστα, στη συλλογή παροιμιών του Βάρνερ, που δημοσιεύτηκε στην Πόλη περί το 1650, βρίσκουμε μια παροιμία που έχει και τις δυο λέξεις μαζί: τ’ απίδια με παρακαλούν, κι αχλάδες θε να φάγω; -δηλαδή, αφού μπορώ να γευτώ κάτι το εκλεκτό, δεν υπάρχει λόγος να προτιμήσω κάτι υποδεέστερο· εδώ, οι αχλάδες είναι τα αγριάπιδα και τα απίδια είναι το εκλεκτό, καλλιεργημένο φρούτο (που το λέμε σήμερα αχλάδι). Τα αγριάπιδα είναι μικρά και στυφά, αν και κάποιοι τα τρώνε. Λέγονται και γκόρτσα, και γκορτσιά το δέντρο τους –σλάβικης αρχής θαρρώ….»