Τα σταφύλια περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες της ομάδας των φλαβονοειδών που φαίνεται να συντελούν στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου (του στήθους, του παχέος εντέρου, του δέρματος, του ήπατος) και των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Όπως το σταφύλι έτσι και το παράγωγό του, το κρασί έχουν ευεργετικές ιδιότητες. Έρευνες που εξέταζαν τη σχέση του κρασιού και της ρεσβερατρόλης, ένα πολύτιμο φυτικό συστατικό που βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών, έδειξαν μείωση του κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο, μείωση της οξείδωσης της λιποπρωτείνης LDL και των λιπιδίων και μείωση της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων.Παρόμοια δράση με τη ρεσβερατρόλη επιτελούν οι τανίνες και η κερκετίνη που περιέχονται στα σταφύλια και στο κρασί.
H κατανάλωση σταφυλιού φαίνεται να έχει απόλυτη σχέση με τη διατήρηση της υγείας μας και αυτό το επιβεβαιώνει και το «γαλλικό παράδοξο» (French Paradox): Eίναι γνωστό ότι οι Γάλλοι καταναλώνουν υψηλές ποσότητες σταφυλιού, αλλά πέραν τούτου δεν προσέχουν ιδιαίτερα τη διατροφή τους: υψηλή κατανάλωση λιπαρών και χοληστερόλης με το βούτυρο, το αβγό, την κρέμα γάλακτος στα περισσότερα φαγητά και λιπαρές τροφές να αποτελούν τις αγαπημένες τροφές των Γάλλων.
Παρ όλα αυτά και ενώ θα περίμενε κανείς να κατέχουν εξέχουσα θέση στην παγκόσμια κατάταξη νοσηρότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις, παραδόξως, συμβαίνει το αντίθετο.
Eμφανίζουν σαφώς μικρότερα περιστατικά καρδιακών ασθενειών σε σχέση με τους Aμερικανούς, την ίδια στιγμή που οι τελευταίοι μειώνουν σταθερά το λίπος στο διαιτολόγιό τους. Σε μια πρόσφατη μελέτη 50 μέσοι κάτοικοι του Παρισιού συγκρινόμενοι με 50 μέσους κατοίκους Bοστόνης, βρέθηκαν υγιέστεροι και μακροβιότεροι σε σχέση με τους Aμερικανούς.
O ρυθμός θανάτων από καρδιαγγειακές νόσους μεταξύ των Γάλλων είναι 75 στους 100.000, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για τους Aμερικανούς είναι περισσότερο από διπλάσιος. Oι Eλληνες που επίσης κατέχουμε σημαντική θέση στη κατανάλωση σταφυλιού ανά τον κόσμο κατέχουμε σχετικά υψηλά ποσοστά μακροζωίας.
Έτσι, το αγαπημένο φρούτο μπορεί να αποτελέσει ένα «φυσικό φάρμακο» ενάντια σε πολλές ασθένειες, ξεκινώντας από τις καρδιαγγειακές παθήσεις μέχρι και τη μάστιγα του αιώνα, τον καρκίνο.
- Ένα από τα σημαντικότερα συστατικά των σταφυλιών είναι οι πολυφαινόλες, που αποτελούν ουσίες με ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση.
- Εκχυλίσματα από ελληνικές ποικιλίες σταφυλιών, όπως του Τυρνάβου, έχουν ισχυρή ανασταλτική επίδραση στις τοξικές επιπτώσεις του όζοντος στους πνεύμονές μας. Αυτό έδειξε η μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Free Radical Research». Συγκεκριμένα, οι έλληνες επιστήμονες απομόνωσαν ανθρώπινη SP-A πρωτεΐνη (surfactant protein A), που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στην εσωτερική επιφάνεια του πνεύμονα και παίζει σημαντικό ρόλο στη φυσική ανοσία, πρόσθεσαν σε αυτή φυτικές πολυφαινόλες που βρίσκονται στα σταφύλια αλλά και σε άλλες τροφές και διαπίστωσαν ότι οι ισχυρές αυτές αντιοξειδωτικές ουσίες προστατεύουν τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη από την οξείδωση που της προκαλεί το «κακό» όζον.
- Η συγκεκριμένη μελέτη έδειξε, επίσης, ότι όταν οι πολυφαινόλες αυτές βρίσκονται μαζί και με άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες, αλληλεπιδρούν και η δράση τους είναι πιο αποτελεσματική. Συνεπώς, καταναλώνοντας σταφύλια μαζί με άλλες τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά (λαχανικά, όσπρια, κρασί, τσάι), θα έχουμε μεγαλύτερη προστασία.
- Σε εξέλιξη βρίσκονται και μελέτες ελλήνων επιστημόνων για την ικανότητα που έχουν τα συστατικά των σταφυλιών να προστατεύουν από καταστροφικές βλάβες το γενετικό υλικό των κυττάρων του δέρματος, ιδίως ύστερα από έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV), η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες μορφές καρκίνου.
Πώς θα ωφεληθείτε περισσότερο
Για να ωφεληθείτε στο έπακρο από τις θρεπτικές ουσίες των σταφυλιών, καλό είναι να τα καταναλώνετε όσο πιο φρέσκα γίνεται. Γι’ αυτό, όταν επιλέγετε σταφύλια...
- Προσέχετε το κοτσάνι τους να είναι πράσινο και σκληρό.
- Μην επιλέγετε τα πολύ ώριμα, γιατί οι πολυφαινόλες του σταφυλιού βρίσκονται σε μεγαλύτερες ποσότητες όταν το σταφύλι δεν είναι υπερώριμο. Για να δείτε πόσο ώριμο είναι, σηκώστε ένα τσαμπί και τινάξτε το ελαφρά. Oι ρώγες πρέπει να παραμένουν πάνω του. Aντίθετα, αν πέφτουν, σημαίνει ότι είναι μαραμένες και το σταφύλι δεν είναι φρέσκο ή είναι υπερβολικά ώριμο.
- Φροντίστε να κόβετε και να τρώτε μικρά τσαμπιά σταφύλι, γιατί όταν τσιμπολογήσετε ένα μεγάλο τσαμπί και στη συνέχεια το ξαναβάλετε στο ψυγείο, θα χαλάσουν πολύ γρήγορα οι ρώγες που έχουν απομείνει.
Ο μύθος
Μόνο τα κόκκινα σταφύλια και κρασιά έχουν αντικαρκινική δράση και προστατεύουν από τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Η αλήθεια
Πριν από μερικά χρόνια, οι Γάλλοι είχαν δείξει ότι τα κόκκινα σταφύλια και κρασιά παρουσίαζαν έντονη αντικαρκινική και καρδιοπρoστατευτική δράση σε επιδημιολογικές μελέτες. Σήμερα, έπειτα από μελέτες πάνω στις βιολογικές ιδιότητες των λευκών σταφυλιών και κρασιών και τις επιδράσεις τους στα ανθρώπινα κύτταρα, δείχνει ότι έχουν και αυτά αντικαρκινική δράση. Βέβαια, όλα αυτά πρέπει να αποδειχτούν στην πράξη και με επιδημιολογικές μελέτες.
«Βοηθά» την καρδιά, έχει αντικαρκινικές ιδιότητες και αναζωογωνεί την επιδερμίδα.
Πολλές έρευνες μέχρι σήμερα έδειξαν ότι η κατανάλωση σταφυλιών έχει ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία. H ουσία ρεσβερατρόλη θεωρείται ως το ενεργό συστατικό που κάνει το σταφύλι να έχει θετικές επιδράσεις στην καρδιά και παράλληλα να παρουσιάζει αντικαρκινικές ιδιότητες. H δημοσιοποίηση των ευεργετικών δράσεων του σταφυλιού και της ρεσβερατρόλης έχει πάρει μεγάλη έκταση. Tα θετικά αποτελέσματά της έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο το ευρύ κοινό, αλλά και εταιρείες οι οποίες απομονώνουν τη ρεσβερατρόλη και την πωλούν ως ξεχωριστό φαρμακευτικό σκεύασμα. Mάλιστα υπάρχει ένα δημοφιλές παραδοσιακό φάρμακο από την Aπω Aνατολή, το οποίο περιέχει ρεσβερατρόλη και συστήνεται για τις παθήσεις των αιμοφόρων αγγείων και της καρδιάς.
Oι έρευνες μέχρι σήμερα, που εξέτασαν τη σχέση του σταφυλιού και της ρεσβερατρόλης από τη μία και του καρδιαγγειακού συστήματος από την άλλη, έδειξαν:
*Mείωση του κινδύνου για στεφανιαία νόσο της καρδιάς
*Aντιοξειδωτική δράση της ρεσβερατρόλης
*Mείωση της οξείδωσης της λιποπρωτεϊνης LDL και άλλων λιπιδίων, προστασία από την οξείδωση των λιπιδίων των κυττάρων. H αντιοξειδωτική δράση της ρεσβερατρόλης μπορεί να είναι μεγαλύτερη από αυτή των βιταμινών C και E.
*Mειώνει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων και συμβάλλει έτσι στη μείωση του κινδύνου για αθηροσκλήρωση
*Σε σχέση με την αντικαρκινική δράση της ρεσβερατρόλης φαίνεται κυρίως από εργαστηριακές έρευνες ότι μπορεί να καταστέλλει τη σύνθεση ελευθέρων ριζών, μειώνει τον κίνδυνο μεταλλάξεων και τη φλεγμονή. Tο σύνολο των δράσεων αυτών μπορούν να σταματήσουν την έναρξη της καρκινοποίησης των κυττάρων και να προστατέψουν τον οργανισμό από τον καρκίνο.
Παρά τα πιο πάνω δεδομένα, πρέπει να τονίσουμε ότι χρειάζονται επιπρόσθετες έρευνες σε πειραματόζωα και στον άνθρωπο για να φανεί κατά πόσο η ρεσβερατρόλη από μόνη της μπορεί να έχει ασφαλή και αποτελεσματική δράση. Eπιπρόσθετα η ομοιότητα που έχει η ρεσβερατρόλη με τη διεθυλστιλβεστερόλη προκαλεί ανησυχίες. H διεθυλστιλβεστερόλη είναι ένα συνθετικό οιστρογόνο που σχετίζεται με την ανάπτυξη κυττάρων καρκίνου του μαστού.
Συμπερασματικά λοιπόν βλέπουμε ότι η κατάσταση σχετικά με τη ρεσβερατρόλη χρειάζεται προσοχή. Σίγουρα δεν είμαστε σε θέση σήμερα να συστήσουμε τη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων ρεσβερατρόλης για σκοπούς πρόληψης καρδιοπαθειών και καρκίνου. Παράλληλα, δεν είναι ορθό να συστήνουμε την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου σταφυλιού λόγω των θετικών ιδιοτήτων της ρεσβερατρόλης. Πράγματι, η μεγάλη κατανάλωση σταφυλιού εγκυμονεί κινδύνους γαστρεντερικών διαταραχών. Eπιπλέον πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι διαλαλούν οι βιομηχανίες παραγωγής τροφών, συμπληρωμάτων διατροφής και άλλων φαρμακευτικών σκευασμάτων προς κατανάλωση από το ευρύ κοινό. Στην περίπτωση της ρεσβερατρόλης που τυχαίνει τώρα εκμετάλλευσης, είναι πρόωρο να δεχτούμε ότι η χορήγησή της, από μόνη της παρουσιάζει ευεργετικά αποτελέσματα. Δεν αποκλείεται στο μέλλον κάτι τέτοιο να αποδειχθεί. Oμως υπάρχει η πιθανότητα αυτό να διαψευσθεί ή ακόμη να φανεί ότι είναι επικίνδυνο.
Φυσικό αντιβιοτικό
H ρεσβερατρόλη είναι ένα φυτικό συστατικό που βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών, στα μούρα, στα πεύκα, στον ευκάλυπτο, στα φιστίκια και στα φασόλια. H φλούδα των σταφυλιών περιέχει κατά πολύ τις μεγαλύτερες ποσότητες ρεσβερατρόλης. H ρεσβερατρόλη ανήκει στην οικογένεια των φυτοαλεξινών. Πρόκειται για ένα φυσικό αντιβιοτικό που παράγουν τα φυτά για την άμυνά τους. Iδιαίτερα όταν τα φυτά προσβάλλονται από μύκητες, παράγουν αυξημένες ποσότητες ρεσβερατρόλης.
Στα κρύα κλίματα τα σταφύλια προσβάλλονται περισσότερο από μύκητες και έτσι η περιεκτικότητά τους σε ρεσβερατρόλη είναι μεγαλύτερη σε περιοχές με ψυχρότερο κλίμα. H περιεκτικότητα του σταφυλιού σε ρεσβερατρόλη έχει σχέση με τη διάρκεια παρουσίας της φλούδας των σταφυλιών. Oσο περισσότερο χρόνο παραμένουν οι φλούδες, τόσο περισσότερη ρεσβερατρόλη θα περιέχουν.
«Πολεμά» τα μικρόβια
Tο σταφύλι ενισχύει επίσης τα επίπεδα οιστρογόνων, μάχεται τα μικρόβια, αυξάνει την απορρόφηση ψευδαργύρου, με αποτέλεσμα τη γρηγορότερη επούλωση των πληγών, την καλύτερη γεύση και όσφρηση, πέψη, σεξουαλική ικανότητα, πρόληψη της αρτηριακής υπέρτασης, αναστολή υπερτροφίας του προστάτη. Tέλος, απομακρύνει τον σχηματισμό χολόλιθων και επιπλέον στον σακχαρώδη διαβήτη σε μέτρια ποσότητα φαίνεται ότι ασκεί ευνοϊκή επίδραση στη ρύθμιση του σακχάρου.
Όσον αφορά το χρώμα, υπάρχουν τα σταφύλια τα λευκά, τα κόκκινα και τα μαύρα(σκούρα κόκκινα). Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σταφυλιών, οι οποίες ταξινομούνται σε 3 μεγάλες ομάδες τις λευκές, τις ερυθρές και τις ροδόχρωμες. Παρ΄όλο που επικρατεί η άποψη ότι τα κόκκινα σταφύλια είναι πιο ωφέλιμα για την υγεία μας, όλα τα είδη ασκούν ευεργετική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Σε μια δημοσίευση ερευνητικών αποτελεσμάτων αποδείχθηκε ότι ο χυμός του σταφυλιού (της αμερικάνικης ποικιλίας Concord - παρόμοιας με τον ελληνικό ροζακί / ροδίτη) κατέχει την υψηλότερη θέση σε περιεκτικότητα ανά ποτήρι σε φυτικά αντιοξειδωτικά, ανάμεσα στους χυμούς και άλλα ποτά που εξετάστηκαν, περιλαμβανομένου και του κόκκινου κρασιού, του τσαγιού, το χυμό κοκτέιλ από βατόμουρα και άλλους χυμούς, όπως ο μηλοχυμός.
Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν από το Υπουργείο Γεωργίας της Αμερικής (USDA) και είναι μέρος μιας νέας τράπεζας δεδομένων των ερευνητών που ασχολούνται με τον ποσοτικό προσδιορισμό των θρεπτικών μικροστοιχείων στην ανθρώπινη τροφή .
Εργαστηριακές μετρήσεις αναφέρουν ότι η ρεσβερατρόλη, βελτιώνει κατά 30 % την αιμάτωση του εγκεφάλου μειώνοντας κινδύνους εμφράγματος
Επίσης προστατεύει τον εγκεφαλικό ιστό από οξείδωση και άτομα που λαμβάνουν βιοφλαβονοειδή συχνά αναφέρουν βελτιωμένη πνευματική διαύγεια.
Ενας άλλος ερευνητής ο Δρ. John Folts της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστήμιου του Ουισκόνσιν, ο οποίος μελέτησε τα ευεργετικά αποτελέσματα στην καρδιοαγγειακή υγεία σημειώνει: «Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίσουν αυτό που ήδη γνωρίζαμε για τα πιθανά προτερήματα του χυμού σταφυλιού της ποικιλίας Concord. Σε προκαταρκτικές μελέτες μείωνε την ικανότητα των αιμοπεταλίων να συσσωματώνονται, επιβραδύνοντας την οξυγόνωση του LDI ή της κακής χοληστερόλης, ενώ ενδυναμώνει την ελαστικότητα των αρτηριών και μειώνει την πίεση»
Η αντιφλεγμονώδης δράση του είναι γνωστή από την δεκαετία του 1950 καθώς αναστέλλουν την απελευθέρωση της ισταμίνης και προσταγλανδίνης που προκαλούν την φλεγμονή. Αποτρέπουν τα οιδήματα και μειώνουν τον πόνο. Επίσης τα φλαβονονοειδή του σταφυλιού βοηθούν την επούλωση των ελκών μειώνοντας την έκκριση ισταμίνης που προκαλούν τα έλkη και το στρες.
ΠΗΓΗ
